Het psychosociaal interventieplan activeert en coördineert de psychosociale hulpverlening bij een ramp en dit voor alle getroffenen (gewond, niet-gewond, verwanten, hulpverleners, ….).
Wat is psychosociale hulpverlening?
Psychosociale hulpverlening wordt gedefinieerd als alle ondersteuning en zorg gericht op het psychisch welbevinden en de gezondheid van getroffenen, zowel in de acute fase als in de nafase en zowel gericht op het collectief als op het individu. Op basis van de mogelijke reacties, behoeften en problemen van getroffenen kan psychosociale hulpverlening verder worden onderverdeeld in:
- Basishulp (veiligheid, medische zorg, eten, drinken, medicatie, onderdak)
- Informatie (over de gebeurtenis, de stand van zaken, het lot van dierbaren, mogelijke stressreacties, waar men terecht kan,…)
- Emotionele en sociale steun (luisterend oor, betrokkenheid, erkenning)
- Praktische hulp (administratie, juridisch advies, financieel,…)
- Zorg bij gezondheidsklachten (preventie, signaleren, diagnose en behandeling)
Psychosociaal manager
Bij een collectieve noodsituatie komt de medische en psychosociale hulpverlening, ook wel Discipline 2 (‘D2’) genoemd, in actie. D2 valt onder het gezag van de federaal minister van Volksgezondheid. Vanaf het begin van de crisis wordt deze vertegenwoordigd door de Federale Gezondheidsinspecteur, die voor het psychosociale luik wordt bijgestaan door de Psychosociaal Manager.
Preventief bewaakt deze laatste de integratie van het psychosociaal luik in de verschillende noodplannen in overleg met de verschillende overheden en diensten. Zo zal hij of zij ondersteunen bij het ontwikkelen, implementeren en het oefenen van alle aspecten met betrekking tot de psychosociale hulpverlening op lokaal- en bovenlokaal niveau.
Activatie van het plan tijdens een noodsituatie
Onmiddellijk na een noodsituatie ligt de prioriteit bij het snel organiseren van een opvang van getroffenen en verwanten in een onthaalcentrum. Hiervoor wordt beroep gedaan op het psychosociaal hulpverleningsnetwerk van de gemeente. Deze groep is samengesteld uit medewerkers van verschillende diensten op lokaal niveau en zal instaan voor het opstarten van de psychosociale hulpverlening in onthaalcentra.
Bij meer grootschalige of complexe noodsituaties wordt er beroep gedaan op bovenlokale diensten voor meer gespecialiseerde taken.
Psychosociale nafase
Na de acute fase volgt de beslissing in verband met het beëindigen van het psychosociaal interventieplan of de overgang naar een psychosociale nafase, voor de opvolging van (collectieve) psychosociale noden. FOD Volksgezondheid heeft de verantwoordelijkheid voor het organiseren van een goede overdracht naar de gemeenschappen die bevoegd zijn voor de nodige ondersteuning tijdens de nafase.
Rol van steden en gemeenten
Elke gemeente is verantwoordelijk voor het toevoegen van een psychosociaal luik aan hun algemeen nood- en interventieplan. Dit omvat o.a.:
- Het voorzien van geschikte locaties voor de opvang van getroffenen en hun verwanten
- Het maken van afspraken m.b.t. het vervoer naar een onthaalcentrum
- De nodige afspraken voor bepaalde te verwachte problemen (maaltijden; kleren, tolken; dokters; enzovoort)
- Het oprichten van een psychosociaal hulpverleningsnetwerk
Meer informatie
- Psychosociale hulpverlening | FOD Volksgezondheid