Brand Switel Hotel 25 jaar geleden

25 jaar geleden, tijdens een oudjaarsfeest in het Switel Hotel op 31 december 1994 aan het Kievitplein in Antwerpen brak een brand uit met dramatische gevolgen. Het vuur vernietigde de hal in slechts 30 seconden en veroorzaakte grote paniek en verwarring. 

Die oudejaarsavond woonden ongeveer 450 gasten een feest bij in het hotel. Om ongeveer tien voor elf ontstond vuur in de feestzaal van Tenerife toen de feestdecoraties plots in brand vlogen. De brand begon in een kleine entreezaal waar twee kerstbomen stonden. De brand had een zeer korte duur en doofde zelf, maar toch verloren veel mensen het leven of raakten zwaargewond. Het vuur vernietigde de hal in slechts 30 seconden en veroorzaakte grote paniek en verwarring. Vijftien mensen stierven en 164 mensen raakten zwaargewond.

Een ooggetuige verklaarde dat alle lichten uit gingen. Een ander meldde "van de ingang, tussen de kerstbomen, was er plotseling een grote vuurbal die door de kamer ging als een wervelwind".

Oorzaken

De oorzaak van de brand is nooit echt duidelijk geworden. Brandweerman Frank De Roos, die die nacht van wacht was, geeft een verklaring.

De Roos: “Volgens mij was er een flashover. Als iets brandt, zoals die kerstboom waarmee de brand in het Switel volgens ooggetuigen zou zijn begonnen, stijgt de temperatuur. De hitte zorgt ervoor dat gassen ontsnappen uit voorwerpen in de ruimte. Blijft de temperatuur stijgen, dan kunnen die gassen ontbranden. Op dat moment ontstaat een soort vuurbol die door de ruimte schiet en alles op zijn weg verbrandt. Een flashover gebeurt snel en onverwacht. In het Switel zou het nog geen minuut geduurd hebben.”

Er zou ook sprake geweest zijn van een backdraft. De Roos: “Een backdraft ontstaat meestal pas na langere tijd. De vlammen hebben alle zuurstof uit de lucht gehaald en lijken te doven. Gaat er een deur of raam open, dan flakkeren ze door de aanvoer van nieuwe zuurstof plots weer op. In het Switel werd nieuwe zuurstof aangevoerd door de nooduitgang die werd geopend. Maar het vuur was volgens mij op dat moment nog niet lang genoeg bezig om een backdraft te veroorzaken. Nu, zeker zullen we het nooit weten.”

Onderzoek

Om de brand beter te begrijpen en toekomstige gevallen te voorkomen, werd een rapport opgesteld en gepubliceerd door onderzoekers van de Universiteit van Lund. Dit rapport beschrijft simulaties van de brand met behulp van het zonemodel Hazard I en de CFD-code SOFIE. Het Fire Hazard Severity Zone Model evalueert een gebied met behulp van kenmerken die de waarschijnlijkheid beïnvloeden dat er brand zal ontstaan en het mogelijke brandgedrag dat wordt verwacht. Verschillende factoren worden in rekening gebracht, zoals brandgeschiedenis, bestaande en potentiële brandstof, vlamlengte, blazende sintels, terrein en typisch weer voor het gebied. Computational Fluid Dynamics (CFD) wordt regelmatig gebruikt voor modellering van brand en ook field modelling genoemd. Het omvat typische toepassingen zoals rookbeweging en warmteoverdracht, in omstandigheden waarin traditionele zonemodellen niet geschikt zijn.

Uit de simulaties, gebaseerd op openbaar beschikbare informatie, blijkt dat het zonemodel alleen een brand in de grote feestzaal kan voorspellen. Gedetailleerde rookstromen en rooklaagdieptes zijn niet mogelijk te voorspellen met het zonemodel. Rookstroom, temperatuurverdeling en rooklaag kunnen echter nauwkeuriger worden voorspeld met het CFD-model. De voorspellingen van de CFD onthullen ook dat mensen in de buurt van het vuur het vuur kunnen hebben waargenomen als een straalvuur of een enorme steekvlam van de ingangskamer naar de grote kamer vanwege de hoge snelheid van de rookgassen die uit de brandkamer ontsnapten.

Het rapport toont aan dat CFD-modellen in de toekomst kunnen worden gebruikt voor zowel onderzoek na brand als voor de evaluatie van het brandgevaar in meer complexe gebouwen.

[bron: De Morgen, Lund University]