Beperken van mobiel internetgebruik verbetert aandacht en welzijn

Dat toont een grootschalige gerandomiseerde studie aan die onlangs verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS Nexus.

Voor het eerst causaal bewijs

Smartphones zijn diep ingebed in het dagelijkse leven en werkcontexten. Ze bieden toegang tot informatie, communicatie en ontspanning, maar roepen tegelijk bezorgdheid op over hun impact op aandacht, mentaal welzijn en stress. Preventieadviseurs en HR-professionals signaleren steeds vaker verminderde concentratie, verhoogde stressniveaus en vermoeidheid bij werknemers, mede door een constante digitale beschikbaarheid.

De studie biedt voor het eerst causaal bewijs dat het blokkeren van mobiel internetgebruik positieve psychologische effecten heeft. De bevindingen zijn relevant voor wie werk maakt van welzijnsbeleid, burn-outpreventie en aandacht voor digitale gezondheid.

Het onderzoek

De onderzoekers onderzochten 467 deelnemers gedurende een maand. Via een app werd bij de helft van hen het volledige mobiele internetverkeer gedurende twee weken geblokkeerd, terwijl ze wel bereikbaar bleven via sms en telefoon. De andere helft vormde een controleconditie en kreeg pas later dezelfde interventie. De effecten op welzijn, mentale gezondheid en aandacht werden objectief en subjectief gemeten voor, tijdens en na de interventie.

Belangrijkste resultaten

• Verbeterde aandacht: De objectieve aandachtsscore steeg significant. Het effect was vergelijkbaar met tien jaar minder leeftijdsgebonden achteruitgang in aandacht.
• Minder psychische klachten: Symptomen van angst en depressie daalden sterker dan wat gemiddeld verwacht wordt bij medicatie.
• Verhoogde tevredenheid en welbevinden: Deelnemers rapporteerden meer levensvoldoening, positieve emoties en minder negatieve gevoelens.
• Brede impact: Meer dan 90% van de deelnemers verbeterde op minstens één van de drie domeinen (aandacht, welzijn, mentale gezondheid).

Verklarende mechanismen

Deelnemers die geen mobiel internet konden gebruiken:

• Spendeerden meer tijd aan offline activiteiten, zoals bewegen, sociaal contact en natuur
• Consumeerden minder digitale media
• Voelden zich meer verbonden met anderen
• Ervaren meer zelfcontrole
• Sliepen iets beter

Deze gedragsveranderingen verklaarden grotendeels de verbetering in welzijn en mentale gezondheid, al verklaarden ze niet het volledige effect op aandacht.

Praktische implicaties

• Digitale detox op het werk? Overweeg experimentele acties waarbij mobiel internet tijdelijk wordt uitgeschakeld in niet-kritische contexten, met communicatie via andere kanalen.
• Bewustwording creëren: Gebruik deze bevindingen om werknemers bewust te maken van de invloed van constante digitale prikkels op hun functioneren.
• Beleid rond bereikbaarheid: Evalueer of permanente digitale beschikbaarheid altijd nodig is. Beperkingen of afspraken kunnen bijdragen aan mentaal herstel en productiviteit.
• Versterking welzijnsbeleid: De resultaten ondersteunen initiatieven rond focuswerk, digitale hygiëne, en het stimuleren van offline sociaal contact.

Voor preventieprofessionals bevestigt deze studie het belang van grensbewaking in digitale communicatie. Het beperken van mobiel internetgebruik blijkt geen ouderwetse maatregel, maar een onderbouwde ingreep die de mentale veerkracht kan versterken.

Meer informatie

• Beperken van mobiel internetgebruik verbetert aandacht en welzijn
• Blocking mobile internet on smartphones improves sustained attention, mental health, and subjective well-being

Bron: Edelhart Y. Kempeneers - Attentia