Om dat voor het eerst te kunnen bestuderen, lanceert Sciensano De Grote Voedselkaart-app: een burgerwetenschapsonderzoek, waarbij Vlamingen ervaringen delen over hun voedselomgeving. Dat moet inzichten opleveren waarmee lokale en Vlaamse overheden die voedselomgeving gezonder kunnen maken.
Wat we eten wordt in sterke mate beïnvloed door reclame, de prijs en het aanbod van voeding in onze leefomgeving: de zogenaamde voedselomgeving. In eerdere studies bracht Sciensano de voedselomgeving al objectief in kaart. Vlaanderen telt steeds meer buurten met een overvloed aan ongezonde voeding (voedselmoerassen). In 2024 zijn er meer dan 80% van de buurten in Vlaanderen met meer ongezonde dan gezonde voedingsopties, een stijging van 8% sinds 2008. In de publieke ruimte en rond scholen is de reclame voornamelijk voor ongezonde voeding. Er is met andere woorden constant verleiding tot het maken van minder gezonde keuzes. Dat heeft een directe impact op onze gezondheid. Met name kinderen en jongeren zijn kwetsbaar voor een ongezonde voedselomgeving. Recent onderzoek wees uit dat hoe meer fastfoodrestaurants en gemakswinkels er in de buurt van een school zijn, hoe meer kinderen met overgewicht kampen.
Een belangrijke aanvulling op deze eerdere onderzoeken is de beleving van de voedselomgeving door de Vlamingen. Met de Grote Voedselkaart wil Sciensano burgers betrekken en nagaan hoe mensen zich gedragen in hun voedselomgeving, wat ze vinden van het voedingsaanbod in de buurt en hoe de voedselomgeving volgens hen het beste kan worden bijgestuurd richting meer gezonde en milieuvriendelijke keuzes.
Met de Grote Voedselkaart-app wordt via verschillende opdrachten aan de deelnemers gevraagd waar ze eten kopen, waar ze op restaurant gaan, en waarom, wat ze vinden van de verschillende voedselpunten, wat er beter kan aan de voedselomgeving van hun buurt, etc. Met die inzichten kunnen de Vlaamse en lokale overheden aan de slag om de voedselomgeving gezonder te maken. Tegelijk wil de Grote Voedselkaart het bewustzijn van Vlamingen over de rol van voedselomgevingen in hun eetgewoontes vergroten.
De Grote Voedselkaart gaat van start op 25 april, en zal enkele maanden lopen. De app is beschikbaar voor Android en iOS. Wie deelneemt, krijgt meteen informatie over zijn voedselomgeving, en kan zelf een rol spelen in het gezonder maken van zijn buurt.
Zin om burgerwetenschapper te worden? Ga op ontdekking in je buurt en deel je ervaring over jouw ‘voedselomgeving’. Eenvoudig gezegd beschrijft de voedselomgeving de plekken in je buurt waar je voedsel kunt kopen of eten, welke voedingsproducten je er kunt vinden, hoeveel die kosten en hoe aantrekkelijk die worden gepresenteerd. Geef je mening en help je gemeente en de Vlaamse overheid een gezondere, duurzamere voedselomgeving te creëren: voor jezelf en voor anderen!
Je kan de app (De Grote Voedselkaart) downloaden voor Android & iOS en meedoen!
Het project draagt bij aan de uitvoering van de Vlaamse voedselstrategie, waarin de doelstelling werd opgenomen om een “voedselomgeving te creëren waarin gezonde en duurzame keuzes de gemakkelijkste keuzes zijn”. Het project past in de voedseldeal ‘Naar gezonde en duurzame voedselomgevingen in de Vlaamse publieke ruimte’, een belangrijke hefboomactie van de Vlaamse voedselstrategie Go4Food, en wordt gefinancierd door het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO). Het project wordt gecoördineerd door Sciensano in samenwerking met ILVO, Rikolto, Let Us, Arteveldehogeschool, Leap Forward, Hoplr en het Nieuwsblad.