De Vlaamse Regering keurde op 17 februari 2012 het Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (VLAREMA) definitief goed. Deze wetgeving gaat in op 1 juni 2012.
Het VLAREMA bouwt verder op het Vlaams Reglement inzake Afvalvoorkoming en -beheer (VLAREA) uit 1997 en voert het Materialendecreet uit dat de basis is voor de overgang van een afvalstoffenbeleid naar een duurzaam materialenbeleid. Het legt de doelstellingen en de verplichtingen vast om afvalstoffen op een verantwoorde wijze in te zamelen en te verwerken, bij voorkeur als grondstof voor een nieuw product.
Een aantal maatregelen springen in het oog:
- Grondstoffenregeling: het VLAREMA spreekt van grondstoffen als einde-afvalstromen of bijproducten die geen afvalstoffen zijn. De term "secundaire grondstoffen" wordt verlaten. Een materiaal wordt beschouwd als een volwaardige nieuwe grondstof of product als aan bepaalde samenstellings- en herkomsteisen voldaan wordt. Voor sommige afvalstoffen is een grondstofverklaring nodig, vergelijkbaar met het gebruikscertificaat in het VLAREA. Dit geldt o.m. voor zuiveringsslib, verbrandingsassen en baggerspecie. Ook materialen die voldoen aan Europees vastgelegde voorwaarden en criteria, worden als een grondstof beschouwd, zonder bijkomende Vlaamse voorwaarden.
- De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid wordt in het VLAREMA verder uitgewerkt. Dit kan via een aanvaardingsplicht of via de verplichting om een collectief plan op te stellen. In een volgende fase kunnen nog nieuwe uitvoeringsvormen toegevoegd worden. Een aanvaardingsplicht blijft behouden voor o.m. afgedankte elektrische en elektronische apparaten, batterijen, afgedankte voertuigen, afvalbanden. Voor afgedankte zonnepanelen wordt de aanvaardingsplicht ingevoerd. Een collectief plan wordt opgelegd voor stromen zoals landbouwfolies en gebruikte frituurvetten en -oliën.
- Het stort- en verbrandingsverbod wordt behouden als instrument om materialen maximaal te recycleren. PMD en asbestcementhoudende afvalstoffen worden toegevoegd als selectief in te zamelen stromen.
- Er wordt een eerste aanzet gegeven voor de harmonisering van de gemeentelijke afvaltarieven door de invoering van minimum- en maximumtarieven voor huisvuil, grofvuil en zuiver bouwafval. Dat zal het afvaltoerisme ontmoedigen.
- Administratieve vereenvoudiging: de inzameling en het vervoer van afvalstoffen worden grondig gewijzigd. De erkenning voor het ophalen van afvalstoffen wordt vervangen door een eenvoudige registratie van de inzamelaars, afvalstoffenhandelaars en -makelaars. Voor de registratie van vervoerders van afvalstoffen wordt een wederzijdse erkenning van registraties in landen van de Europese Economische Ruimte ingevoerd. Een Duitse of Waalse vervoerder die in Duitsland of Wallonië geregistreerd is, zal zich dus niet meer opnieuw in Vlaanderen moeten registreren.